Babası:
Osman Gazi
Annesi:
Mal Hatun
Doğumu: 1281
Ölümü:
1359
Devlet Sınırları: 95.000 km2
Orhan Gazi 1281 yılında doğdu.
Babası Osman Gazi, annesı Kayı aşiretinin ileri gelenlerinden Ömer Bey'in kızı
Mal Hatundu. Orhan Gazi, sarı sakallı, uzunca boylu, mavi gözlüydü. Yumuşak
huylu, merhametli, fakir halkı seven, ulemaya hürmetli, dindar, adaletli,
hesabını bilen ve hiçbir zaman telaşa kapılmayan, halka kendisini sevdirmiş bir
beydi. Sık sık halkın arasına karışır, onları ziyaret etmekten çok hoşlanırdı.
Orhan Gazi, babası Osman Gazi'nin
1326'da vefatı üzerine beyliğin başına geçti. Orhan Gazi 1346'da Bizans
İmparatoru VI.Yoannis Kantakuzinos'un kızı Teodora ile evlendi.
Ayrıca, Yarhisar Tekfur'unun kızı
Holofira, Bilecik tekfuruyla evlendirilirken, düğün basılıp Holofira esir
alındı ve Orhan Gazi ile evlendirildi. Müslüman olduktan sonra adı Nilüfer
Hatun olarak değiştirildi; bu evlilikten, ileride Osmanlı Devleti'nin üçüncü
hükümdarı olacak Murad Hüdavendigar doğdu.
Erkek çocukları: Süleyman Paşa,
Murad Hüdavendigar, İbrahim, Halil, Kasım
Kız çocukları: Fatma Hatun
Kız çocukları: Fatma Hatun
ASKERİ BAŞARILAR
Savaşlarda daima ordusunun
başında bulunan Orhan Gazi'nin siyasi ve askeri en önemli başarısı, kuşkusuz
Bursa'nın 6 Nisan 1326'da alınmasıydı. Alaüddin Ali Bey'i kendine vezir atayan
Orhan Gazi, Orhaneli kazasını ele geçirerek, Bursa önlerine geldi ve şehri
kuşattı. Şehir, ciddi bir çatışmaya girmeden teslim alındı. Devletin merkezi
Bilecik'ten Bursa'ya nakledildi.
Akçakoca, Karamürsel, Abdurrahman
Gazi gibi öncü komutanlar ise Kandıra, Aydos ve Semendire kalelerini aldılar.
Böylece Osmanlı sınırları Karadeniz ve İstanbul Boğazı'na doğru genişletildi.
15 yaşından beri hayatı savaşlar ve zaferlerle geçen Orhan Gazi askeri bir
düzenleme yaparak 1328 yılında "Yaya" ismini verdiği bir ordu kurdu.
Osmanlıların Kocaeli
yarımadasındaki kaleleri alarak, İstanbul Boğazı'na kadar gelmeleri, Bizans
İmparatorluğu'nu telaşlandırdı. İmparator III. Andronikos, hem fethedilen
kaleleri geri almak, hem de kuşatılmış olan İznik'i kurtarmak için bir ordu
hazırladı. Orhan Gazi İznik'te bir miktar kuvvet bırakarak Bizanslılara karşı
harekete geçti. İki ordu Palekonon'da (Maltepe) karşılaştı, yapılan Palekonon
Savaşı'nda Bizans ordusu yenildi (1329).
Kazanılan bu önemli zaferden
sonra Orhan Gazi, İznik kuşatmasına devam etti. Bizans İmparatorluğundan
ümidini kesen İznik kumandanı bazı şartlarla teslim olacağını bildirdi. Orhan
Gazi ileri sürülen şartlara uyulacağına ve halka iyi davranılacağına dair söz
verdi. Hıristiyanlığın en önemli kentlerinden biri olan İznik böylece Türk
hakimiyetine girdi (1330).
Orhan Gazi fetihlere devam
ederek; 1331'de Taraklı, Göynük ve Mudurnu'yu, 1333'de Gemlik'i Osmanlı
topraklarına kattı. Orhan Gazi 1337'de önemli bir ticaret merkezi olan İzmit'i
ve çevresini (Koyunhisar, Hereke, Yalova, Armutlu) fethetti ve buranın
idaresini oğlu Süleyman Paşa'ya verdi.
1342 yılında Balıkesir
yakınlarındaki Rumlara ait Kirmasti, Mihaliç ve Ulubat kaleleri fethedilince
Karesioğulları Beyliği ile sınır komşusu olunmuştu. Orhan Gazi Karesioğulları
beyliğindeki taht kavgalarından yararlanarak bu beyliğin topraklarını ele
geçirdi (1345). Karesi Beylerinden Hacı İlbey ile Evrenos Gazi, Osmanlı
hizmetine girdiği gibi, Beyliğin donanması da Osmanlı Devletine katıldı.
Marmara Adaları, Üsküdar ve Kadıköy fethedildi(1352). 1354 yılında ise Gerede
Beyliği ele geçirildi ve Ankara ilk kez fethedildi.
İDARİ
DÜZENLEMELER
Orhan Gazi, babası Osman Gazi'den
16.000 km .kare
olarak aldığı devlet topraklarını oğlu Murad Hüdavendigar'a 95.000 km .kare olarak
devretti. Orhan Gazi devletin bir idare sistemi olması gerektiğini düşünüyordu,
bu amaçla teşkilat işini Alaeddin Paşa ile Şeyh Edebali'nin bacanağı Çandarlı
Kara Halil Paşa'ya verdi.
Orhan Gazi devlet teşkilatı içinde üç önemli nokta üzerinde duruyordu; para, ordu ve kıyafet. Fethettiği yerlere adli ve idari işler için kadılar, askeri işler için subaşılar tayin etti. İlk Osmanlı parası, 1326 yılında Orhan Gazi tarafından basıldı.
Orhan Gazi devlet teşkilatı içinde üç önemli nokta üzerinde duruyordu; para, ordu ve kıyafet. Fethettiği yerlere adli ve idari işler için kadılar, askeri işler için subaşılar tayin etti. İlk Osmanlı parası, 1326 yılında Orhan Gazi tarafından basıldı.
MİMARİ ESERLER
Orhan Gazi imar ve
şehir planlamasına da önem veren bir padişahtı. İznik'in fethedilmesinden
sonra, 1331 yılında İznik'teki meşhur Ayasofya Kilisesi camiye çevrildi. Ayrıca
1333'de yine İznik'te Osmanlı tarihinin ilk camisi olan Hacı Özbek Camii
yaptırıldı.
Orhan Gazi'nin yaptırdığı diğer eserler
şunlardır; İznik Hacı Hamza Camii ve Kümbeti,
İznik Yeşil Camii,
Bilecik Orhan Camii,
Bilecik Orhan Gazi İmareti,
Gebze Orhan Camii,
Bursa Orhan Camii,
İznik Nilüfer Hatun İmareti.
Bilime ve eğitime büyük önem veren Orhan Gazi Bursa Medresesini de yaptırdı.