Enerji verici ve vücudun yapı taşı olmakla birlikte, sağlıklı bir hayat
için besinler vasıtası ile dışarıdan alınan,
vücuttaki biyolojik olayların normal olmasına, insan ve hayvanının,
dengeli gelişmesine sebep olan uzvi (organik) maddeler.
Vitamin kelimesi, sıhhate sebep olan amin manasında olup, ilk defa 1911
senesinde C. Funk adlı bir kimyacı tarafından kullanıldı. Vitamin isminin
kullanılmasından asırlar önce, protein,
karbonhidrat, lipid, madenler ve su dışında henüz belirlenmemiş bazı kimyasal
maddelerin de normal beslenme için gerekli olduğu bilinmekteydi. Mesela aylarca
denizlerde gezen gemiciler limon ve sebze yemediklerinden skorbüt hastalığına
yakalanmışlar ve bunun tedavisinin de limon yemekle mümkün olduğu
anlaşılmıştır. Çünkü limonda C vitamini bulunmaktadır. Diğer taraftan, yalnız
kabuğu soyulmuş, pirinç ile beslenen insanlarda beriberi hastalığının meydana
geldiği ve bu hastalığın pirinç kabuğu ile tedavi edildiği bilinmekteydi. Vitamin eksikliğinin sebep
olduğu hastalıklara “Avitaminoz” veya “Hipovitaminoz” denir.
Bugün ülkemizde, belirli vitamin eksikliklerine seyrek rastlanmaktadır.
Böyle eksiklikler görülen kimselerde ya alkolizm gibi çok kötü alışkanlıklar
veya sindirim bozukluğu bulunmaktadır. Teknoloji bakımından ileri ülkelerde
meydana gelen egoizm (bencillik) ve materyalizm (maddecilik) hastalığı,
yaşlanan kimselerin tek başına yaşamasına sebep olmaktadır. Böyle yaşlı
kimseler tek yönlü hazır yemekler ile beslendiklerinden, vitamin eksikliği
görülmektedir. Ayrıca bol miktarda bira ve şarap tüketen bu ülkelerin
insanlarında vitamin eksikliğinin olması çok tabiidir. Çünkü, alkol ince
barsakdaki emilimi bozmaktadır. Buda birçok bakımdan vitamin alamama olayıdır.
Bugün ki tıp kati olarak alkolün, B XXXX vitaminlerinin alınmasına mani
olduğunu ve fazla tükettiğini ortaya koymuştur. Bunların eksikliğinin
nelere sebep olduğu BZZZZ vitaminler kısmında geniş olarak
anlatılmaktadır.
Ayrıca büyük şehirlerdeki yerleşim bozukluğu, insanların güneş ışını
almasına mani olduğundan D vitamini eksikliği ortaya çıkmaktadır.
Bütün vitaminler ya oldukları gibi veya provitamin (vitaminin önmaddesi )
şeklinde bitkiler tarafından sentez (basit maddelerden meydana getirme)
edilirler. Provitaminler, vücutta vitamin haline dönüştürülür. Bu dönüşme ya
vücudun kendi gücü ile veyahut dış bir kuvvet vasıtası olur.