Ödevmatik

                Gelismis ve karmasik yapili hayvanlarda bir çok vücut kisminin isleyisi iki büyük sistem tarafindan düzenlenir. Birincisi sinirsel, ikincisi ise hormonal düzenlemedir. Sinir sistemi ve duyu organlari, degisen çevreye birkaç milisaniye içerisinde tepki göstermek suretiyle hayvanin uyumunu saglamasina karsin, endokrin bezler araciligiyla gösterilen tepkiler çok daha yavas olur. Bu süre dakikalar, saatler ve hatta haftalarla ölçülebilir. Fakat hormonlarla olusan tepkiler, sinirsel tepkilerden çok daha uzun süre etkili olur. Bazen bu iki sistemin sinirlarinin belirli olmadigi durumlar vardir. Örnegin sinirlerle tasinan maddelerin oldugu ve bunlarin hormonlardan pek farkli olmadigi bilinmektedir (simpatik sinirlerin noradrenalini, böbrek üstü bezinin adrenelini gibi). Keza hipotalamus gibi hem sinirsel hem de hormonal etki yapan sistemlerde vardir. Endokrin bez sistemlerinin salgilarina hormon denir. Hormonlar ya diffüzyonla ya da kan ile belirli organlara veye dokulara tasinarak oradaki islevleri düzenlerler. Bütün metabolik islevler, büyüme ve üreme gibi çok tipik olaylar endokrinal düzenlemenin etkisi altindadir. Glikozun, sodyumun, potasyumun, kalsiyumun, fosfatin ve suyun hem kanda hem hücre arasi suda belirli derisimlerde tutulmasinda da hormonlarin çok büyük önemi vardir. Hormonal düzenleme ve denetim bitkilerde, böceklerde, kabuklularda, halkali solucanlarda, yumusakçalarda, diger bazi omurgasizlarda ve omurgalilarda saptanmistir.
Bitkilerde denetim ve düzenleme isi sadece hormonal sistemle gerçeklestirilir. Hormonlarin hem bitkilere hem de hayvanlarda salgilanmalari optimal (en uygun) düzeyde olmalidir. Fazla ya da az salgilanmalari her zaman bir anomoliye neden olur.


                  Geri Besleme Sistemi (Feed-Back Mekanizmasi)
                 Insanlarda diger endokrin bezlerin çalismasini düzenledigi için temel bez olarak adlandirilan hipofizin hormon salgilamasini durdurmasi veya azaltmasi diger bezlerin kontrolü altindadir. Söyle ki; hipofiz salgiladigi tiroid uyarici hormon ile tiroit bezinin salgi yapmasini saglar. Tiroit bezinin salgiladigi tiroksin hormonunun derisiminin kandaki miktari belirli bir seviyeye ulastiginda bu hipofizin tiroit uyarici hormon salgisini azaltmasi yada kesmesi yönünde bir uyarti olusturur. Hipofiz bezinin diger bezlerle bu etkilesimine geri besleme sistemi denir.
            
  Insanda salgilanan hormonlarin isimlerini salgilandiklari yerleri ve etkilerini bir tablo araciligi ile vermeye çalisalim.
         



   BITKI HORMONLARI
Bitkilerde denetim ve düzenleme sadece endokrin sistem ile gerçeklestirir. Bitki hormonlari bes ana grupta toplanir. Bunlarin isimleri ve bitkiye etkileri asagidaki gibidir.
           Oksinler: Bitkilerde büyümeyi, gelismeyi, tomurcuk vermeyi, çiçek açmayi, meyve ve sebze olusumunu, yaprak dökülmesini saglayan hormon grubudur. Bitkilerin özellikle dallarinin uç kisimlarinda sentezlendigi için dallarin isiga yönelmesi oksinlerle saglanir. Isik oksinlerin düzensiz dagilmasina neden olur.
           Sitokininler: Bazi bitkilerin tohumlarinin çimlenmesini, tomurcuklarinin olgunlasmasini ve yapraklarin geç dökülmesini saglar. Hücrenin bölünme hizini artirir, bitkide yaslanmayi geciktirir.
          Giberellinler: Gövde, meyve ve sebzelerin büyümesini çiçek açma zamanini düzenler. Daha önemli islevi ise uygun ortamda tohumun çimlenmesini baslatmasidir.
         Absisik asit: Olgunlasan meyve ve sebzelerin kolayca kopmasini ve yaprak dökülmesini saglar. Ayrica uygun olmayan ortamlarda tohumun çimlenmesini engeller. Genellikle etilenle birlikte etkinlik gösterir.
         Etilen: Meyve olgunlasmasina, yaprak dökülmesine ve çiçeklerin solmasina neden olur. Kök büyümesinde ve köklerin yere dogru yönelmesinde etkilidir.